Ivo Cuppens

Hugo Tieleman in Galerie KAP PUR Tilburg

Tot en met 19 september 2009 zijn in de Tilburgse galerie Kap Pur interessante schilderijen te zien van de nog jonge kunstenaar Hugo Tieleman. Interessant zowel qua thema als schilderstijl.

Thematisch betreft het landschappen waarvan je in eerste instantie denkt dat het hier gaat om een aanklacht tegen de verloedering van de natuur door het steeds verder uitbreiden van de steden. Dat thema is niet nieuw, denk bijvoorbeeld aan het werk van de Duitse schilder Sven Kroner en in Nederland aan dat van Marjolein de Wit. Bij laatst genoemde gaat het ook om de tegenstelling tussen de mooie natuur en de verlepte en verrommelde alledaagse gebruiksvoorwerpen die daarin achtergelaten worden of er de plaats van innemen. Aan de orde is daarbij een appèl om de verloedering van de natuur te stoppen.


Als ik dat soort schilderijen beschouw stemt het mij meestal niet vrolijk mede door het besef van machteloosheid om dat proces te stoppen. De werken van Tieleman roepen bij mij dergelijke gevoelens niet op. Hij behandelt het thema ruimer en meer vanuit een filosofische achtergrond. Afval van houten balken en stukken boomstam is achtergelaten aan de rand van een bos als overblijfselen van bijvoorbeeld het zoveelste uitbreidingsplan van een stad. In eerste instantie bespeur je verval en afbraak. Maar merkwaardig genoeg doet het niet al te droevig aan. Het bos is niet van de aardbodem verdwenen, dikke boomstammen staan nog recht overeind. Door een groot aantal lichte delen in het schilderij is het licht gebleven. En zelfs het achtergelaten vuil stemt je vrolijk door het licht en de kleurige (verf)stroken om de balken.

Vervolgens begint je de schoonheid van het schilderij op te vallen : de compositie met de diagonaal die uitloopt in een pijl en de variatie aan penseelvoering, hier en daar komen er al weer nieuwe groene stengels op. Het leven gaat door. Dat is de diepere betekenis die mij de schilder meegeeft en als kijker bemoedigt. Deze boodschap komt voor mij steeds weer terug in de schilderijen van Tieleman en geeft een extra lading aan zijn commentaar op de overal aanwezige “verloedering”. Deze verbeelding van een niet meer in gebruik zijnde en daardoor in verval geraakte weg over wat een brug zou kunnen zijn, is het meest recente werk van Tieleman in de galerie.

Ook hier weer een fraaie, in onderdelen abstract aandoende, compositie. Ook hier is de strijd tussen natuur en cultuur aanwezig. We hebben allemaal wel eens zo’n weg of brug gezien die niet meer in gebruik is en waar het onkruid welig tiert. De steeds weer oprukkende natuur kan gezien worden als overweldigend en bedreigend, maar ook als een teken van het steeds weer opkomende leven dat ondanks de vervallen omgeving krachtig en fris is en zijn eigen weg zoekt.
Temidden van troosteloze omstandigheden komt het nieuwe leven toch weer op. Tieleman schildert de strijd tussen cultuur en natuur maar wat hij eigenlijk in beeld brengt is het leven zelf. En de wijze waarop hij dat doet is die van een echte schilder.

Galerie KAP PUR is gevestigd aan de Korvelseweg 151, 5025 JD Tilburg, tel. 013-4680211. Openingstijden : wo 11-18 uur,do 11-20 uur, vrij,11-18 uur, za 13-17 uur.

Door: Ivo Cuppens, Gilze, 25 augustus 2009

Openingsborrel Sporen

Welkom bij galerie Kap Pur en welkom bij Sporen, de solo expositie van Hugo Tieleman. Hugo woont en werkt in Eindhoven en heeft van 2003 tot 2007 de kunstacademie in Utrecht gevolgd, het HKU. Hij is daar afgestudeerd in de richting Schilderen en ontving vrijwel direct daarna een Startstipendium van het Fonds beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst. Zijn kwaliteit en uniciteit werd dus al zeer snel opgepikt binnen de kunstwereld.

Volgens eigen zeggen, is Hugo vooral geïnteresseerd in het “door mensen beïnvloede en gemaakte landschap”. De wisselwerking en het conflict tussen natuur en het menselijk ingrijpen is sterk aanwezig in zijn werk, evenals de verhouding tussen natuur en cultuur. Vaak is te zien dat de natuur de ingrepen van de mens ongedaan tracht te maken. Soms slaagt zij daar in maar vaak ook niet, waardoor de menselijke SPOREN zichtbaar blijven. De omgekeerde situatie wordt ook door Hugo getoond, namelijk als steden de omringende natuur opslokken. Zo worden flarden groen, sporen van vroegere natuur waardoor we blijven verlangen naar wat eens was.

Nu is het zo dat ikzelf, naast galerist, ook projectleider Ruimtelijke Ordening ben bij een adviesbureau in Schijndel. Dit houdt onder andere in dat ik regelmatig projecten leid waarbij er ruimte wordt gezocht in landelijke gebieden en soms zelfs in de natuur. Zo’n ontwikkeling houdt verandering in en omdat ruimte een schaars goed is Nederland is zo'n proces per definitie conflictmatig van karakter. Conflicten zijn dus regel, geen uitzondering. De architectonische constructies in de landschappen van Hugo bevinden zich steeds op de grens van dergelijke conflicten. Dat is een extra, meer persoonlijke, aantrekkingskracht tot het werk van Hugo. Verder maakt de strijd om de ruimte zijn werk erg actueel, aangezien er een voortdurende behoefte is aan uitbreiding van steden, maar ook een steeds groter verlangen naar veel groen in het landschap om ons heen.

Eigenlijk is Hugo een landschapsschilder zoals ze al honderden jaren bestaan. Voegt hij dan nog wel iets nieuws toe aan het genre? Dat is zeker het geval! Zijn landschappen zijn namelijk verre van romantisch hoewel je wel op het verkeerde been kunt worden gezet door de melancholie die de schilderijen uitstralen. Dat gegeven op zich, maakt het werk erg interessant.

We zien naast de grens van destructie en opbouw tevens de grens van figuratieve en abstracte schilderkunst. Als je kijkt naar de opbouw van de doeken, dan zie je direct dat er niet op een standaard manier wordt opgebouwd. Het werk wordt laag voor laag en met verschillende technieken opgezet te beginnen met een waterige onderlaag die bijvoorbeeld bij “Intervention” nog goed te zien is. Deze onderlaag is vaak al bepalend voor de sfeer van het doek. Vervolgens wordt de eerste opzet gemaakt van het te tonen beeld. Dit beeld is als je goed kijkt opgebouwd uit steeds nieuwe lagen vermengd met delen van de onderliggende lagen. In de werken “House” en “Collapse” is dit zeer duidelijk. Dit effect wordt bereikt door het steeds afplakken van delen van het werk. Soms leidt dit zelfs tot conflicten binnen het werk en kan het weghalen van de tape het werk of de compositie schade aanbrengen. In “Swamp Delivery” zie je niet alleen een afbeelding van iets wat mensen hebben achtergelaten maar ook letterlijk de resten tape van de kunstenaar die achter zijn gelaten in het kunstwerk.

De afbeeldingen zijn altijd van verlaten “grensgebieden” waar verloedering en afbraak lijnrecht staat tegenover moderne nieuwbouw. Toch lijken er zich geen drama’s af te spelen in het werk. De werken stralen iets positiefs uit. Misschien is het de positieve instelling van de kunstenaar of misschien het uitgebalanceerde kleurgebruik. Ondanks het menselijke ingrijpen in de landschappen van Hugo Tieleman, krijg ik het er een gevoel bij van: “Het komt allemaal wel goed”.

Met deze positieve boodschap wil ik daarom deze indrukwekkende expositie Sporen openen.

Wilfred van der Velden
Galerist en projectleider

Sporen - Hugo Tieleman

Expositieduur: 13 augustus t/m 19 september 2009
Officiële opening: donderdag 13 augustus 2009 vanaf 19:30 uur

Hugo Tieleman focust in zijn schilderijen op architectonische constructies die onder andere voortkomen uit de snelle herstructurering van stedelijke bebouwing. Zijn werk is gebaseerd op de verhouding tussen cultuur en natuur. Volgens de filosoof Jozef Keulartz gaat het, met betrekking tot de ruimtelijke inrichting in ons land, telkens om de verhouding tussen drie landschapstypen: Het nieuwe natuurlandschap, het oude cultuurlandschap en het moderne stadslandschap. De strijd tussen deze verschillende typen landschappen geeft Tieleman op zijn eigen manier weer in zijn olieverf doeken.



Het werk bevindt zich vaak op de grens tussen de stad en het platteland. Juist in deze verlaten “grensgebieden” staan verloedering en afbraak lijnrecht tegenover moderne nieuwbouw. De steden breiden zich steeds meer uit ten koste van de omringende natuur. Het menselijk ingrijpen in de natuur laat onherroepelijk zijn sporen achter.

Hugo Tieleman studeerde in 2007 af aan de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht en ontving vrijwel direct daarna een Startstipendium van het Fonds BKVB. Zijn huidige werk is van 13 augustus t/m 19 september te bezichtigen bij galerie Kap Pur aan de Korvelseweg 151 te Tilburg. De officiële opening van deze bijzondere expositie 'Sporen' vindt plaats op donderdagavond 13 augustus van 19:30 tot 22:00 uur. Voor meer informatie: www.kappur.nl.